อาการเสียวฟันที่เกิดจากแปรงฟันแรง หรือมีคอฟันสึกเหงือกร่น จริงๆแล้ว บางคนเหงือกร่นไม่มากแต่เสียวฟัน การใช้ยาสีฟันเพื่อลดอาการเสียวฟันน่าจะเป็นทางเลือกที่ดีนะครับ
โดยปกติแล้วอาการเสียวฟันจากคอฟันสึกเหงือกร่นจะแบ่ง อาการเสียวฟันจากตัวกระตุ้นได้ 3 แบบ
1. จากแรง เช่น เขี่ย แปรงโดนบริเวณนั้น หรือใช้เครื่องมือเขี่ยบริเวณนั้นแล้วอาการเสียวฟันจี๊ดๆเกิดขึ้น
2. จากความเย็น เช่น น้ำเย็น หรือการเปลี่ยนอุณหภูมิอย่างเฉียบพลัน
3. จากลมเป่า คนไข้บางท่านบอกซู้ดปาก ลมเข้าแล้วเสียวฟันจี๊ดๆ
ซึ่งทั้งหมดทั้งมวลนี้ อาการเสียวฟันเกิดขึ้นได้นอกเหนือจากเหงือกร่นคอฟันสึก เสียวฟันจากรูฟันผุก็เกิดขึ้นได้เช่นกัน ก่อนอื่นหากไม่แน่ใจว่า เสียวฟันเกิดจากอะไรกันแน่ ลองไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจก่อนว่า จากรูฟันผุไหมจะได้รีบอุดฟันก่อนที่ฟันผุจะลุกลามนะครับ เพราะฟันผุต้องอุดฟัน มากกว่าจะรอให้อาการหายไป เพราะอาจจะปวดได้ในอนาคต
เข้าเรื่องกันดีกว่าครับ ถ้าเสียวฟันจากเหงือกร่นคอฟันสึก มีรายงานวิจัยเชิงระบบ* งานหนึ่งน่าสนใจ เค้าได้รวบรวมการศึกษาว่า ยาสีฟันเพื่อลดอาการเสียวฟัน มีกี่แบบ (ตามชนิดของส่วนผสม) และแบบไหน ที่ช่วยอาการเสียวฟันที่จากตัวกระตุ้นต่างๆได้
จากงานวิจัย 326 การศึกษา พบว่าส่วนประกอบสำคัญที่มีในยาสีฟันเพื่อลดอาการเสียวฟัน มีดังนี้ (เคยสังเกตุหรือ อ่านข้างกล่องกันไหมครับ? แต่ละยี่ห้อ มีส่วนประกอบหรือ active ingredients ต่างกัน)
⁃ โพแทสเซียม (potassium)
⁃ แคลเซียม โซเดียม ฟอสโฟซิลิเกต (calcium sodium phosphosilicate) (CSP)
⁃ สตรอนเทียม (strontium)
⁃ อาจีนีน (arginine)
⁃ สแตนนาส ฟลูออไรค์ (stannous fluoride)
ผลจากการศึกษาพบว่า
ส่วนประกอบสำคัญที่ช่วยลดอาการเสียวฟันจากตัวกระตุ้นที่เป็นชนิดแรง และจากลมเป่าได้ดีที่สุดคือ CSP, โพแทสเซียมผสมกับสตรอนเทียมฟลูออไรค์,โพแทสเซียมผสมกุบไฮดรอกซีแอปปาไทต์ และ สตรอนเทียมฟลูออไรค์ให้ผลที่ดีถึงปานกลาง
ความเย็นที่ทำให้เกิดอาการเสียวฟัน CSP ให้ผลที่ดี แรงเขี่ยส่วนประกอบที่ช่วยลดได้ดีคือสรอตนเทียมกับโพแทสเซียม ส่วนอาจีนิน ให้ผลดีกับแรงลมมากที่สุด
ในงานวิจัย CSP เป็นส่วนประกอบเดียวที่ให้ผลดีในการยับยั้งอาการเสียวฟันอย่างมีประสิทธิภาพในทุกๆตัวกระตุ้น
บทความนี้ไม่ได้ฟันธงถึงผลลัพท์ในแต่ละสารประกอบสำคัญอย่างร้อยเปอร์เซ็นต์ แต่อยากให้เราในฐานะผู้บริโภคหรือผู้ใช้ได้ทราบว่า ยาสีฟันแก้เสียวฟันที่มีขายตามท้องตลาดแต่ละยี่ห้อนั้นมีส่วนประกอบสำคัญแตกต่างกัน หากลองใช้ยี่ห้อหนึ่งแล้วมากกว่า 2 อาทิตย์อาการไม่ดีขึ้น อาจจะต้องลองพบทันตแพทย์ หรือเปลี่ยนยาสีฟัน เพื่อจะได้ให้ผลลัพธ์ที่อาจจะดีขึ้น และที่สำคัญ
หากลองใช้มากกว่า 1 เดือนแล้วอาการหายไป ก็สามารถกลับมาใช้ยาสีฟันผสมฟลูออไรค์ยี่ห้ออื่นได้ต่อจากนั้นนะครับ ยาสีฟันที่ดีควรผสมฟลูออไรค์ป้องกันฟันผุครับ
แต่อย่างไรก็ตาม การไปพบทันตแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยเป็นสิ่งที่ดีที่สุดนะครับ เพื่อป้องกันการบุกลามของอาการ
*Martins CC, Firmino RT, Riva JJ, et al. Desensitizing Toothpastes for Dentin Hypersensitivity: A Network Meta-analysis [published online ahead of print, 2020 Feb 8]. J Dent Res. 2020
ใกล้หมอฟัน 